comme promis un long texte scanné de "Halt"
qqpart un directeur dit que les attaques sur les fourgons servaient a remplir les caisses de l'extreme droite.
(retrouvé pag 23 :
c'est ce que on pensait sur Ciolini et la bande HaemersLes voitures étaient même pas blindées!!!!!)
a relire et pas corrigé!
BEWAKERS
pag 21
Het is een utopisch begrip : veiligheid. Toch bestaat er een industrie die "veiligheid" als- produkt aanbied. Die "veiligheid" wordt niet alleen verkocht, maar ook verhuurd : wie zich wil beveiligen en kan
betalen, kan bewakers huren. Privé-bewaking is een ruim
begrip. Geldtransporten, het bewaken van fabrieken,
havens, warenhuizen en banken : het is slechts een
greep uit het ruime gamma van diensten dat door
de bewakingsfirma's wordt aangeboden.
U betaalt, zij bewaken. Privé-bewaking Big Business.
Bewakers te huur
De beveiligingsindustrie beleeft gouden tijden de omzetcijfers stijgen duizelingwekkend. Maar hoe kan deze expansie worden verklaard ?
Pierre Grignard, direkteur marketing van Group 4 Securi tas, gaf een typerend antwoord "\vij zijn snel gegroeid in funktie van de evolutie van de risico's, in funktie van de huidige konjunktuur, die zoals iedereen weet - door misdadigheid en vandalisme beheerst wordt." (1)
Leven wij inderdaad in een onveilige maatschappij? Professor Lode Van Outrive : "Er is natuurlijk een zekere werkelijkheidsbasis : er is "straat misdadigheid", er zijn overvallen, er zijn bepaalde gebeurtenissen. Maar onderzoek wijst toch uit dat het onveiligheidsgevoel niet onmiddellijk samengaat met de stijging van (geregistreerde) misdadigheid, maar met de produktie van dat gevoel ... dat over~ gens, ook en vooral in zijn toename, maar moeilijk meetbaar en a~ntoonbaar is; De produktie-faktoren zijn gekend de verklaringen van poli tieke en van politionele instanties, de me-
dia, de geruchten en de gesprekken over misdadigheidsberichtgeving , maar niet in I t minst de beveiligingsindustrie zelf, in kombinél.tie met het verzekeringswezen, die excessieve risicoanalyses maken (lees de advertenties) ." (2)
De typische onveiligheidsslogans van de "industrie-van-de-angst" moeten dus met een korrel zout worden genomen. Maar zij hebben hun vruchten afgeworpen : wie heeft nog niet oog in oog gestaan met een bewakingscamera of een privé-bewaker?
De monopolisering van de veiligheid
Het aangehaalde argument van de onveilige maatschappij en de daarmee samenhangende "de-politie-kan-niet-meeraan-theorie" geven geen voldoening als verklaring voor de privatisering van de bewaking.
Een andere en o.i. juistere verklaring voor het sukses van de bewakingssektor is "de poli tiek-ekonomische theorie". (3) Wijzigingen in de eigendomsverhoudingen hebben een neerslag
pag 22
gevonden vooreerst in het tot stand komen Vtm grote industriële, kommerciële en financiële ondernemingen, niet meer familiaal dus naamloos en vooral multinationaal. Zij doen meer en meer aan monopolie-vorming door "penetratie" of opslorping en trachten kontrole te krijgen over produktiefaktoren , distributie en verbruik. Omdat moderne groot-ondernemingen onmiddellijke belangen hebben in en kontrole uitoefenen op investeringsbronnen, bevoorrading, stockering, vervoer, marketing en training van arbeidskracht, hebben zij de mogelijkheid en zijn zij gemotiveerd om allerlei aktiviteiten tot zich te trekken, o.a. de beveiliging.
De industriële en financiële wereld is dus én verhuurder én huurder van bewakers. Een konkreet Belgisch voorbeeld : de Generale Bank laat zich bewaken door bewakingsfirma's die eigendom zijn van de Generale Bank die zich laat bewaken door bewakingsfirma ' s die eigendom zijn van ..•
De klant is koning
Het veiligheidsschoentje wringt : niet iedereen kan het zich veroorloven geld in extra-veiligheid te steken. Maar dit maatschappelijk probleem bezorgt de bewakingsfirma 's geen slapeloze nachten, want zij zijn kommerciële ondernemingen, hun belangrijkste streven is het maken van winst. Bewakingsfirma's zijn enkel begaan met de belangen van hun klanten. Dit in tegenstelling tot de reguliere politie (politie en rijkswacht) die het algemeen belang behartigt (of zou moeten behartigen).
Door dit wezenlijk onderscheid tussen partikuliere politie en reguliere poli tie "krijgt de term kriminali tei t bijgevolg én een engere én een ruimere betekenis. Ruimer omdat alle gedragingen die de klant schade berokkenen, automatisch voorwerp van de reguliere politie worden. De rechtszekerheid die door het" begrip "geen misdrijf zonder wet" wordt gegeven, valt bijgevolg weg. Een verenging van dit begrip treedt op omdat de sociale
waardemeter, die gegeven wordt via de bepalingen in het strafwetboek, wegvalt. Niet alle strafbare feiten zijn voorwerp van de partikuliere poli tie. Enkel wanneer deze gedraging bovendien nadelig is voor de belanghebber , met name de gebruiker van de partikuliere politie, wordt zij voorwerp van deze laatste." (4)
De wildgroei van de privébewaking
Het exact aantal bewakingsfirma ' s in België is niet bekend. Het is echter wel zeker dat er tientallen bewakingsfirma' s bestaan, en dat bewakingsfirma's sinds de zeventiger jaren als paddestoelen uit de grond rijzen. Privé-bewaking blijft een gat in de markt, dat door de knallen van de eee en de Bende van Nijvel· nog groter is geworden.
Exacte cijfers over de personeelsbezetting van de bewakingsfirma's in België bestaan evenmin. Hun aantal wordt doorgaans op 7.000 geschat. Reken hierbij de eigen bewakingsdiensten van bedrijven (bijvoorbeeld van GBINNO-BM), dan stelt men vast dat de kaap van 10.000 privé-bewakers in België niet veraf is. In vergelijking met de reguliere poli tie is dat dan 1 privé-bewaker op 3 politiemannen en/of rijkswachters.
Ook in het buitenland wordt de privébewakingssektor terecht als een "boomindustry" beschouwd. De Verenigde staten (hèt land van de "private securi ty" ) , Groot-Bri ttannië en Zweden tellen zelfs meer privé-bewakers dan ambtenaren van de reguliere politie ! Op dit terrein is België dus achtergebleven gebied - wat hier echter géén denigrerende bijklank heeft.
"De bende van vier"
De pri vé-bewakingssektor in België wordt door vier firma' s gedomineerd. Samen vertegenwoordigen zi jongeveer 90 procent van de Belgische bewakingsindustrie. Wie is deze "Bende van Vier" ?
-----------------
pag 23
Group 4 Securitas International, de grootste West-Europese beveiligingsfirma is in 18 landen aktief en heeft in West-Europa alleen al 18.000 personeelsleden. Het Belgisch filiaal van Group 4 Securi tas werd in 1962 opgericht, o.a. door René Lechat (41 jaar in dienst bij de gerechtelijke politie, exhoofdkommissaris voor gerechteli jke opdrachten en voormalig direkteur van de Staatsveiligheid) en Maurice Fastrez (-toen pas als inspekteur-generaal van de rijkswacht afgezwaaid; vader van Etienne Fastrez, de rijkswachtkolonel die de fototeek van de rijkswacht heeft opgericht).
Vorig jaar vierde Group 4 Securitas haar 25- jarig bestaan. De feestsfeer werd echter verbrod &.or de v~le overvallen op haar geldtransporten. Enkele opmerkingen. De geldtraflsportwagens van Group 4 Securitas zijn ongepantserd! Insiders weten dit al lang, maar maken het niet graag aan de buitenwereld bekend (wat begrijpelijk is). Een direkteur van een andere be wakingsfirma vertelde dat "één van de grootste bewakingsfirma I s - een kon-
kurrent uiteraard - bij het waardevervoer gewone ongepantserde wagens gebruikt, hoewel ze officieel volhoudt elk transport met versterkte wagens te verzekeren." (5) Namen noemen deed deze persoon niet, maar de boodschap werd verstaan. Ook tijdens gerechtelijke onderzoeken over de overvallen werd de façade doorbroken. Hier moet wel worden opgemerkt dat Securitas recent nieuwe échte pantserwagens in dienst heeft genomen.
Een tweede opmerking sommige overvallen op de geldtransporten bleken achteraf opgezet door Securitas-mensen zelf! Ook hier moeten wij opmerken dat Securitas di t probleem wil oplossen : zij gaat haar personeelsleden aan een grondiger kontrole onderwerpen. Een citaat van Jan Flour als laatste opmerking "voor een gedeelte is extreem-rechts gefinancierd met de opbrengst van de Securi tas-overvallen. " (6) Deze bewering is belangrijk, want Jan Flour is gewezen afgevaardigde bestuurder van Group 4 Securitas. Wordt vervolgd. pag 24
De tweede grootste bewakingsfirma in België is Intergarde. Deze fi~ma werd opgericht door de Duitser Willy Velke, nadat hij in 1958 het Duits paviljoen op de Wereldtentoonstelling had bewaakt. Het zal dus wel geen toeval zijn dat Intergarde in 1965 de bewaking van de Duitse NAVO-basissen in België kreeg toevertrouwd.
De derde grootste bewakingsfirma in België is Garde Mari time Industrielle at Commerciale : de Scheepvaart-Nijvez--. heids- en Handelswacht (GMIC).
GMIC is de oudste bewakingsfirma in België zij werd in 1907 opgericht door belangrijke figuren van de Antwerpse haven (met de Gene~ale Maatschappij in de schaduw). Sinds 1958 werkt GMIC niet alleen meer in havens, maar doet zij alle mogelijke bewakingsopdrachten. Sinds mei 1985 is GMIC volledig in handen van Australische veiligheidsreus MaYne Nickless Ltd. en de Generale Bank.
Moni tor is de vierde grootste bewakingsfirma in België. Deze bewakingsfirma werd in 1971 opgericht door Ely Baron, de Israëlische firma Modi'In Ezrachi (vrij vertaald "Civiele Informatie" ) , een Israëlisch advokaat en 3 Israëlische gewezen politie-officieren, waaronder Amos Ben Gourion (zoon van David Ben Gourion, de "vader" van Israël). Het is opmerkelijk dat insiders vertellen dat Monitor destijds o.a. werkte voor de Mossad, de Israëlische geheime dienst. In 1974 werd Ely Baron eigenaar van de grote meerderheid van de aandelen, waarbij in een Monitor-brochure wordt opgemerkt: "zodoende blijft de vennootschap onafhankelijk van vreemde belangen of invloeden."(sic) Ely BGU'on, een gewezen Israëlisch duikbootkommandant, heeft sindsdien de touwtjes in handen. In dit verband kunnen wij de joodse achtergrond van de firma aanhalen. Moni tor verzorgt het waardevervoer van de diamantnijverheid, waar de Belgisch-joods gemeenschap de touwtjes in handen heeft. Monitor is in volle expansie, hoewel zij ook een aantal
pag 25
tegenslagen kende : vorig jaar heeft zij haar bewakingskontrakt voor de NAVO-basissen in België aan Group 4 Securitas verloren.
De hoofdzetel van de bewakingsfirma Intergarde te Waterloo is bovendien het adres van de Vereniging van de Bewakingsondernemingen, waarvan de vier grootste bewakingsfirma's lid zijn. Er bestaat ook een Internationale Liga der Bewakingsmaatschappijen, opgericht in 1933 (in een periode van ekonomische krisis dus). In een tekst van deze Internationale staat : "Oe bewakingsmaatschappijen van ge vrije wereld hebben tot opdracht bescherming te bieden. Zij hebben tot doel aan de produktie een akti vitei t te verzekeren vrij van beroering en herrie en zich derwijze in diehst te stellen van het welzijn en het geluk der mensen. Daarom betekent de notie die in de woorden "bewaking" en "veiligheid" vervat is een positief iets in de vrije wereld." Stakers, pas op !
Legale privé-milities
Wie onze wetteksten doorsnuffelt zal geen spoor van privé-bewaking terugvinden. Het zou toch wel eigenaardig zijn dat de overheid deze nep-agenten zomaar laat begaan. Er bestaat nochtans een vorm van overheidstoezicht op de bewakingsfirma's.
Terug in de tijd, meerbepaald de woelige dertiger jaren : ekonomische krisis, de nazi' s in Hi tlers Duitsland en fascisten in Mussolini's Italië. In ons land vertoonde het optreden van bepaalde natjonalistische organisaties, waaronder Rex en Verdinaso, veel gelijkenis met dat van hogergenoemde bui tenlandse extremisten. De regering wou een machtsverwerving die zou worden gesteund door privé-milities voorkomen. Daarom werd een wet in het leven geroepen die "elke private militie of elke organisatie van privépersonen waarvan het oogmerk is geweld te gebruiken of het leger of de poli tie te vervangen, zich met deze aktie in te laten of in hun plaats op te treden" verbood. Privé-bewakers vallen onder dit eerste artikel van de wet van 29 juli 1934 inzáke privémili ties.
Privé-bewakers vallen ook onder andere bepalingen van de wet van 19 juli 1934. Artikel 1 bis verbiedt het optreden "in het openbaar van privé-personen in groep die, hetzij door hen gehouden oefeningen, hetzij door het uniform of uitrustingsstukken die zij dragen, het voorkomen van een militaire troep hebben." Bovendien zondigen gewapende privé-bewakers tegen artikel 2 bis van die wet inzake pri vé-milities : een pistool of knuppel is immers "een voorwerp dat gevaarlijk is voor de openbare veiligheid". Tenslotte zondigen bewakingsfirma ' s ook tegen artikel 12 van de wet van 3 januari 1933 op wapens (gewijzigd door de wet van 29 juli 1934) dat "alle kollektieve oefeningen, zelfs zonder wapens, die erop gericht zijn ~e aanwending van macht of wapens aan enkelingen te onderwijzen."
Bewakingsfirma 's zi jn in feite pri vémili ties, door de wet verbodel'l. Maar het tweede lid van artikel 1 van de wet inzake privé-milities voorziet uitzonderingen voor niet-politieke organisaties. Volgens de overheid zijn bewakingsfirma 's niet-politieke organisaties : "De bewakings- en beveiligingsondernem~ngen hebben tot doel belangen te verdedigen die een zui ver partikulier en handelskarakter hebben. De wetgever, die het gerechtvaardigd karakter van deze belangen erkent, heeft dus met het oog op de bescherming van deze belangen toegelaten af te wijken van het verbod op privé-milities ten voordele van de bewakingsen beveiligingsondernemingen." (7)
Vanuit wettelijk standpunt worden bewakingsfirma t s als legale privé-milities beschouwd. uit deze pejoratieve terminologie blijkt dat men hen niet uit het oog mag verliezen. Rijkswachtr lui tenant A. Schmidt schreef .dat de bewakingsfirma's "een potentiële-politieke macht zijn", vermits "zij zich zouden kunnen lenen tot een machtsgreep met poHtieke oogmerken". (
pag 26
Wie bewaakt de privébewakers?
Een verzoek tot uitzondering op de wet inzake privé-milities wordt onderzocht door de minister van Binnenlandse Zaken, de verantwoordelijke voor de openbare orde. Hij raadpleegt zijn kollega van Justitie over de opportuniteit van het verzoek. H~t onderzoek, door de gerechtelijke overheden en eventueel door de Openbare Veiligheid, betreft de morali tei t en de bekwaamheid van de leiders van de vennoot .•. schap, de niet-politieke aard van de firma, het aantal gewapende bewakers, enz.
Op basis van de ingewonnen informatie adviseert de minister van Binnenlandse Zaken de Ministerraad, die u~teindelijk het verzoek tot uitzondering op de wet inzake pri vé-mili ties aanvaardt of verwerpt. Zo' n ui tzondering op het verbod inzake privé-milities moet na 3 jaar worden hernieuwd, en wordt afhankelijk gemaakt van een aantal bij KB vastgelegde voorwaarden.
Opmerkelijk is dat een uitzondering op de wet inzake privé-milities enkel vereist wordt als een privé-bewakingsfirma in openbare plaatsen of op de openbare weg optreedt. In het ui tsluitend op privé-terrein bewaken ziet de overheid dus geen graten. Hierdoor ontsnapt bijvoorbeeld de bewaking van fabrieken aan overheidskontrole.
Een tweede opmerking bij de erkenningsprocedure is de beperktheid en vaagheid van de bij KB opgelegde voorwaarden. Een pri vé-bewakingsfirma moet bijvoorbeeld "alle maatregelen treffr:n om bij het publiek verwarring tussen de aangestelden van de maatschappi. j en de leden van de gemeentepolitie, van de rijkswacht, en van de ordemachten in het algemeen voorkomen." Wanneer er sprake is van verwarring, is echter voor interpretatie vatbaar. Het uniform van een privé-bewaker bijvoorbeeld mag geen verwarring scheppen. Maar is dat in werkelijkheid wel zo? Een woordvoerder van de dienst Algemene Rijkspoli tie van het ministerie van Binnenlandse Zaken antwoordde ons
dat "er wel enige gelijkenis bestaat bij bepaalde firma' s, niettegenstaande het uitdrukkelijk verbod daarvan." (9) Door dat uniform stralen de privé-bewakers een gezag uit waaraan zij - al dan niet opzettelijk - meer bevoegdheden ontlenen dan de wet hen toekent.
Op 23 november 1980 vertelde Philippe Moureaux (toenmalig minister van Binnenlandse Zaken) aan de kommissie Wijninckx dat "het vanzelfsprekend is dat de vergunningen ten allen tijde kunnen worden ingetrokken indien de voorwilarden bepaald in de Koninklijke Besluiten niet worden nagekomen." (10) Een voorbeeld : een pri vé-bewakingsfirma weigert, na herhaaldelijk aandringen door de Algenene Rijkspo!i tie, haar uniform aan te passen, zodat er geen verwarring met de uni formen van politie of rijkswacht meer zou bestaan. In dat geval kan de ui tzondering op de wet inzake privé-milities worden ingetrokken. Dat is de theorie.
Maar volgens de Algemene Rijkspoli tie brengt dat in de reali tei t "werkeli jk heel wat maatschappelijke en sociale konsekwenties met zich mee die moeilijk te verteren zijn, denk ik. De meeste firma's hebben heel wat personeel die ze tewerkstellen en als de mini~ter beslist de toelating niet me~r te verlengen, betekent dit gewoon dat van de ene op de andere dag die maatschappij geen aktiviteiten meer mag ui toefenen op de openbare weg of in openbare plaatsen, dat ze dus werkelijk met een probleem zal gekonfronteerd worden van een technische werkloosheid van personeel. In de praktijk is dit vrijwel ondenkbaar."(ll)
Bovendien kan de Algemene Rijkspolitie geen strafrechtelijke sankties opleggen aan bewakingsfiJ;'ma' s die zich niet aan de opgelegde voorwaarden onderwerpen. Men kan wel naar de wet inzake privé-milities teruggrijpen, maar . dat veronderstelt aktie van het parket, dus eerst en vooral moet er een klacht zijn. Theorie, zelden praktijk.
De Algemene Rijkspo!i tie heeft trouwens zelf problemen : "Het is een feit dat die kontrole natuurlijk nog uitgebreider zou kunnen, maar omwille van
pag 27
praktische redenen, o.a. het gebrek aan voldoende personeel' op de administratie, kunnen wij moeilijk dikwijls ter plaatse kontrole gaan uitoefenen." (12)
De kontrole op privé-bewaking gebeurt niet alleen door de Algemene Rijkspolitie. De bewakingsfirma's moeten zich ook onderwerpen aan "het toezicht van de gemeentepoli tie en van de rijkl:lwacht voor alle akti vi tei ten op de openbare weg en op openbare plaatsen. Opdat deze verplichtingen zin zouden hebben, spreekt het vanzelf dat de gemeentepolitie en de rijkswacht effektief toezichtm6eten uitoefenen tijdens hun patrouilles op de openbare weg op de aktiviteiten en bewakingsmaatschappijen."(13)
De poli tie- en rijkswachtoverheden worden aangemaand om onmiddellijk melding te maken van een bewakingsfirma die de wettelijke verplichtingen of overheidseisen nïet zou respekteren, of van een privé-bewaker die een misdrijf pleegde. (14)
Poli tiekommissaris Frans Keppens (nationaal voorzitter van de Koninklijke Federatie van Kommissarissert en Adjunktkommissarisssen in België) .~ "Uit praktische ervaring menen wij met ken~ nis van zaken te kunnen zeggen dat ook deze aanmaningen niet erg "au serieux" worden genomen." (is) Jammer.
Het wordt de gemeentepolitie en rijkswacht trouwens niet gemakkelijk gemaakt om dat toezicht uitte oefenen. Een voorbeeld : het toezicht op geldtransporten. Tijdens de routinekontrole moeten de rijkswachters diskreet te werk gaan en de formalttei ten tot het strikte minimum beperken, zodra de zekerheid bestaat dat het gaat om een geldtransport doór een bewakingsfirma die een uitzondering op de wet inzake pri vé-mili ties bezit. Indien nochtans uit de omstandigheden mócht blijken dat een geldkist of -zak moet geopend worden, dan mag dat enkel in een rijkswachtkazerne of poli tiekommissariaat . (16)
Deze omslachtige procedure kan aanleiding tot misbruik geven : geldtransporteurs mogen er bijna donder op zeg-
gen dat ze niet door rijkswachters worden "lastig ge"allen". Bijgevolg kan gelijk wat worden vervoerd. Bovendien gebeuren verscheidene geldtransporten "under cover", d. w. z. met een doodgewone wagen en bewakers zonder hun niet-zo-gewone uniformen. Zelfs voor een rijkswachter hangt er dan geen vuiltje aan de lucht, want alles lijkt "doodgewoon".
Besluit : het overheidstoezicht op de bewakingsfirma's is gehandicapt. Circulaires en richtlijnen dwarrelen in het rond. Maar zij olijven dode letter. Wie bewaakt de privé-bewakers ? Euh ••.
Bedreiging van de openbare orde
Privé~bewakers bezitten geen bijzondere prerogatieven! Hun enige bevoegdheden zijn misdrijven voorkomen, opsporen en bekendmaken aan de openbare overheden. Di t mogen zij doen op basis van artikels 30 en 106 van het wetboek van strafvordering, die in ge-
val van betrappingop heterdaad iedereen (!) toelaat - zelfs verplicht -
~de 'dader(s) te vatten, zo het gaat om een misdrijf waarop een straf st,aat. Een\'privé-bewaker heeft dus niet meer bevoegdheden dan een burger zoals jij en ik : hij mag niet fouilleren, geen identi tei tskontroles doen, geen bevelenaan burgers geven, enz.
Ook inzake wapenbezit en wapendracht zijn de bewakingsfirma's onderworpen aan dezelfde procedures als ieder Belgisch burger. Di t betekent dat zij de wapenvergunningen voor hun personeel niet kollektief mogen aanvragen; ieder personeelslid is verplicht om de wapenvergunning bij de bevoegde ovet'heidsinstanties aan te vro.gen. Het wapen mag alleen in geval van wettige zelfverdediging worden gebruikt.
Ook hier moet op een discrepantie tussen theorie en praktijk gewezen worden. Politiekommissaris Frans Kepperis haalt fel uit naar de bewakingsfirma's "Personeelsleden van bewakingsondernemingeln bezondigen zich zeer. regelmatig aan identitei tskontroles en lichaamsfouilleringen en spelen handig in op dé verwarring die bij het publiek bestaat tussen hen . en de offi-
pag 28
ciële politiefunktionarissen ook al hebben zij geen enkele opsporings- of gerechtelijke bevoegdheid. Het is duidelijk dat privé-agenten die zich aan deze praktijken schuldig maken, zich blootstellen aan strafrechtelijke vervolgingen wegens inmenging in openbare ambten." (17)
"Deze maatschappijen betekenen een ernstige bedreiging voor de openbare orde", luidt zijn ondubbelzinnige konklusie. Politiekommissaris Keppens viseert in dit verband niet enkel bewakingsfirma ' s , maar ook pri vé-detectives en private inlichtingendiensten. Bovendien steekt hij een verwijtende vinger uit naar de parketten en het ministerie van Binnenlandse Zaken, die zouden moeten optreden.
Het mag niet, maar het gebeurt wel
Er bestaan verscheidene voorbeelden van privé-bewakers die hun bevoegdheden te buiten gaan. Ook de pers heeft hier herhaaldeli jk op gewezen. Een bekend voorbeeld is het optreden van bewakers van Wackenhut Belgium in ei ty 2. Vanaf 28 januari 1980 door 7 Wackenhut-bewakers , met gummiknuppels en walkie-talkies, bewaakt.
Een bloemlezing :
- 29 januari 1980 : 5 scholieren wordm geïdentificeerd en bedreigd door bewakers van Wackenhut.
- 2 maart 1980 : een jongeman wordt geïdentificeerd, geslagen en bedreigd door bewakers van Wackenhut.
- 7 april 1980 : 13 jonge immigranten worden gefouilleerd, geïdentificeerd, bedreigd en geslagen door bewakers van Wackenhut.
27 mei 1980 : een tiental jongens worden geïdentificeerd en bedreigd door ••• bewakers van Wackenhut.
Wackenhut Belgium was een filiaal van de multinational The Wackenhut Corporation. Anno 1980 had die gigantische bewakingsfirma 27.000 personeelsleden. Destijds zaten in de raad van beheer van The Wackenhut Corporation (ex)agenten van het FBI, (ex)-legeroffieieren, een voormalige direkteur van de US Secret Service, de vice-voorzitter van Lockheed Aircraft Corporation,
Genoeg kontaktpersonen om bewakingsopdrachten in de overheids- en privésektor te krijgen, dat is duidelijk.
Wackenhut Belgium was sinds_ 1972 aktief in België. Benevens City 2 had zij ook kontrakten met bijvoorbeeld EURATOM en de ambassade van de Verenigde Staten.
Vanaf 1974 had Wackenhut Belgium een uitzondering op het verbod van privémi li ties verkregen. Op het ogenblik van hogergenoemde feiten bezat zij echter geen ui tzondering meer, zodat zij ook op dat vlak illegaal optrad!
WACKENHUT
Security
564
foto
Marcel Barbier in 1980 toen hii wachter was voor 'Wackenhut' in het handelscentrum City 2.
Bovendien bestond het wacKennu"t-team
in city 2 niet bepaald uit zogenaamd doorsnee burgers. Marcel Barbier (gewezen lid van Froflt de la Jeunesse, lid van Westland New Post, tot levenslang veroordeeld wegens een dubbele moord) was één van hen. In een BRTPanorama-uitzending over privé-bewaking (24 april 1980) kon men hem trouwens "bewonderen". Tijdens een huiszoeking in Barbiers woning op 16 augustus 1983 ontdekte de politie kilo's dokumenten geheime militaire dok umenten (waaronder gekodeerde NAVO-boodschappen) , lijsten van geficheerde personen, gedetailleerde aanvalsplannen en ••• gedetailleerde planl'.'3n van City 2.
Ook Jean-François Calmette moet worden vermeld : hij had de leiding over het Wackenhut-team, dat door hem was opgeleid. Deze gevechtsdeskundige heeft bovendien ook leden van de speciale interventie-eenheid Dyane en leden van het Front de la Jeunesse en Westland New Post opgeleid.
-----------
pag 29
Wackenhut is sinds 20 maart 1984 niet meer in België aktief. ei ty 2 wordt nu door een andere privé-bewakingsfirma én een eigen bewakingsdienst bewaakt. Maar een Brusselse politieman vertelde ons dat ook de huidige privébewakers hun boekje te buiten gaan.
Illegale privé-milities
Dertien pri vé-bewakingsfirma 's bezi tten momenteel een uitzondering op het verbod van pri vé-mili ties. Maar bij de Rijksdienst voor Maatschappelijke Zekerheid (RMZ) staan een veertigtal firma I s onder de rubriek "bewaking" vermeld. En in de Gouden Gids worden er onder de gelijknamige rubriek nog meer firma's vermeld !
Betekent dit dat al die bewakingsfirma I s zonder uitzondering op het verbod van privé-milities geen aktiviteiten hebben op de openbare weg of in openbare plaatsen, d.w.z. geen uitzondering op het verbod. van pri vé-milities moeten bezitten? Nee. De werkelijkheid is verontrustend.
In een circulaire van 4 augustus 1983 van de gouverneur van Brabant aan de arl'ondissementskommissarissen werd de aandacht gevestigd op "het sl::eeds groeiend aantal vennootschappen of groeperingen die bewakings- en beveiligingsopdrachten vervullen op de openbare weg of in plaatsen toegankelijk voor het publiek, zonder de voorafgaandelijke toelating, voorzien door de wet van 29 juni 1934, bekomen of zelfs aangevraagd te hebben."
Vervolgens lezen wij : "Deze maat-· schappijen, die zich aldus trachten te onttrekken aan de voorwaarden, opgelegd door de Ministerraad, en aan een degelijke kontrole van overheidswege, maken een ernstige bedreiging ui t voor de openbare orde, en overtreden duidelijk de wet van 29 juli 1934."
De gouverneur drong er daarom op aan dat "de bevoegde overheden van bestuurlijke politie, telkens zij het optreden van dergelijke niet-erkende maatschappij vaststellen, een administratief verslag laten geworden aan de minister van Binnenlandse Zaken." (18)
In de loop der jaren is die wantoestand niet verdwenen, waarschijnlijk zelfs verergerd. En de Algemene Rijkspolitie ..• zij blijft in onmacht verzuipen : "Ik kan er alleen maar van zeggen dat Binnenlandse Zaken daar momenteel tamelijk machteloos tegenover staat. Zolang die maatschappijen geen toelating krijgen van ons •.. ja, dan kunnen wij ook niet verder maatregelen nemen tegenover die bewakingsfirma's. Het initiatief ligt volledig in handen van het parket", vertelde een ARP-woordvoerder ons. (19)
Het is opvallend hoe weinig initiatieven het parket dienaangaande neemt. De feiten zijn nochtans bekend. Wij diepen één van de vele voorbeelden van dergelijke illegale privé-milities uit.
BDRI, een geval apart
Het Bureau de Documentation, Recherche et d'Investigation (BDRI) is een Brusselse privé-bewakingsfirma, die in 1974 werd opgericht. Benevens bewaking heeft BDRI ook andere aktiviteiten zoals moraliteitsonderzoeken, overspelvaststelling en industriële contra-spionage. Hierbij worden allerlei hulpmiddelen gebruikt, van speciaal vermomde vrachtwagens tot het ordinaire tenue van "straathond" "Wij zijn de gemeentelijke vuilnisdienst vaak te vlug af. Dan halen we de nuttige papieren uit de vuilnisbakken en fotograferen die." (20)
De leidende figuur binnen BDRI is steeds Robert Louvigny geweest, Bob voor de vrienden. Hij is een gewezen li d van de Militaire Veiligheid (net als zijn vader overigens) die na een suksesloze carrière als jeugàkonsulent en fotograaf BDRI oprichtte.
Eén van de hobbies van Louvigny is de practical pistol shooting, een "sport" waarbij vanuit alle mogelijke posities op bewegende menselijke silhouetten wordt geschoten. Hij is niet alleen lid van de sanktiekommissie van de Belgische federatie van de practical pistol shooting, maar tevens beoefenaar van deze "sport". Op de Belgische kampioenschappen in juni 1982, die op het terrein van de Belgian Law
-------------
pag30
Enforcement Agency (BLEA) te Hensies (Henegouwen) plaatsvonden, eindigde Louvigny op de 21ste plaats. Een aantal deelnemers waren figuren ui t het extreem-rechtse milieu : Robert Thomas (5de plaats), Juan Mendez (16de plaats), Alain Weykamp (17de plaats) en Jean Bultot (20ste plaats).
Robert Louvigny is tevens medewerker van het tijdschrift voor wapenfreaks Armes Militaria en Information tir~I), dat sinds mei 1979 maandelijks verschijnt en door de gewezen huurling Christian Tavernier werd opgericht. (21)
De pri vé-bewakingsfirma BDRI bezi t geen ui tzondering op het verbod van pri vé-mili ties. De toenmalige minister van Binnenlandse Zaken Gramme heeft in een nota voor de Ministerraad dd. 31 januari 1980 verklaard waarom het geven van zo'n uitzondering aan BDRI moet geweigerd worden.
a) In 1973 nam Robert Louvigny de vlucht voor een anti-gang versperring, opgesteld door de rijkswacht. Bij deze gelegenheid werden in zijn wagen patronen ontdekt.
b) De betrokkene werd in 1976 door de Politierechtbank van Brussel veroordeeld wegens dronkenschap achter het stuur en wegens de weigering zich aan de bloedproef te onderwerpen.
"Rekening houdend met de ongunstige adviezen van de gerechtelijke overheid en van het Bestuur van de Openbare Veiligheid, alsook met de twiji\.ü-· achtige eerbaarheid van de Heer Louvigny, stel ik aan de Ministerraad voor de aanvraag van de PVBA "BDRI" , tot het bekomen van een ui tzondering op het verbod van private milities voorzien bij het 2de lid van artikel 1 van de wetten van 29 juli 1934 en 4 mei 1936, te verwerpen", besloot de minister in zijn nota. Op 22 februari 1980 heeft de Ministerraad het verzoek van BDRI tot het bekomen van een afwijking op het verbod van privé-milities inderdaad verworpen.
In 1982 werd BDRI vervolgd omdat zij in haar publici tei t naar bewaking op de openbare weg (0. a. waardentrans-
port) had ver we zen maar geen ui tzondering op het verbod van privé-milities bezat. Maar de firma werd vrijgesproken door de 8ste Kamer van het Hof van Beroep te Brussel. "Het doel van partikuliere organisaties in kwestie is niet zijn toevlucht nemen tot de macht noch het aanvullen van leger of politie noch zich te mengen in hun aktie of hen te vervangen." (arrest van 15 januari 1982) Nochtans lezen we in een interview van september 1981 met Louvigny dat "indien het leger en de politie gebrek aan personeel hebben, dan is het maar normaal dat wij voor aanvulling zorgen." (22) Louvigny voegt het woord bij de daad, want in 1981 werden er overeenkomsten tussen BDRI en de NAVO gesloten.
BDRI haalde in 1978 voor het eerst de krantenkoppen. Op 26 september 1978 werden Michel Bonneau en Jacques Hilty' op heterdaad betrapt zij waren de kunstwinkel Mobilia in de Guldenvliesgalerij te Elsene aan het leegroven.
De twee Fransmannen waren in dienst van BDRI... dat sinds het begin van 1978 belast was met de bewaking van de Guldenvliesgalerij ! Zij waren met een bestelwagen van BDRI naar de winkelgalerij gekomen, maar waren niet van dienst in de galerij. Opmerkelijk is dat de BDRI-agenten die de Guldenvliesgalerij bewaakten hun kollega's zouden betrapt hebben, maar geen alarm hadden geslagen.
Vanaf 1978 tot 31 augustus 1987 werd het Communicatiecentrum Noord (CCN),dit is de metrohall van het Brusselse Noord-station, door BDRI bewaakt twee bewakers van 17u 's avonds tot 7u 's morgens. De geüniformeerde bewakers waren uitgerust met een walkietalkie en een zaklamp en waren vergezeld van een hond. Zij waren dus niet gewapend, maar één van hen vertelde ons dat desnoods hun zaklamp als wapen werd gebruikt (een praktijk die ook in andere firma's wordt toegepast) •
Het Communicatiecentrum Noord wordt beheerd door de firma GESTEM, waarvan een woordvoerder BDRI met "een soort maffia" vergeleek. Het kontrakt voor die bewakingsopdracht werd niet door GESl'EM, maar door de Brusselse tram-
pag 31
maatschappij MIVB ondertekend. Di t betekent dat het kontrakt indirekt met het ministerie van Verkeerswezen was gesloten. Kontaktpersoon tussen BDRI en het ministerie was Jean-Marie Laurissen van de dienst Bevordering van het Stedelijk Vervoer. Trouwens, ook de NMBS had een kontrakt met BDRI gesloten : één bewaker in het Noordstation te Brussel. Dit kontrakt werd beëindigd, nadat de Algemene Rijkspolitie dit eind april 1986 schriftelijk had verzocht. Het is niet langer toegelaten te werken met niet-erkende bewakingsfirma ' s, zo stond er in die brief te lezen.
Van maart tot september 1984 gebeurden in het Communicatiecentrum Noord verscheidene diefstallen en pogingen tot brandstichting. Begin september 1984 werd door het parket te Brussel een BDRI-bewaker aangehouden die toegaf dat hij verantwoordelijk was voor de brandstichtingen. Bij een huiszoeking werden de meeste in het CCN gestolen voorwerpen teruggevonden. De BDRI-bewaker gaf toe dat hij de diefstallen tijdens zijn bewakingsopdrachten (!) met medeplichtigheid van enkele vrienden had gepleegd.
Vrijdagnacht 23 mei 1986, 23.30u drie jonge Noordafrikanen fietsen in de wandelruimte van het Communicatiecentrum Noord. Spoorwegpoli tieman Vanderhoeven en BDRI-bewaker Jolly (met zijn hond Black) zien dat de fietsen geen nummerplaat hebben, en willen een identiteitskontrole doen. De drie jonge Noordafrikanen weigeren zich daaraan te onderwerpen. BDRIbewaker Jolly roept versterking op. Zijn kollega's Guy Renard (met zijn hond Duc - een gewezen rijkswachthond) en Rosselleer snellen ter hulp. De hele zaak loopt ui t de hand als de hond van Renard één van de jongemannen in de arm bijt. Salah M'Tiouireageert en snelt zijn vriend ter hulp : hij trekt zijn mes en steekt de hond. (23) De drie Noordafrikanen slaan op de vlucht. BDRI-bewaker Jolly laat zijn hond los achter Salah M' Tioui die zich omdraait en met zijn mes de hond bedreigd. De hond stopt. Guy Renard blijft Salah M'Tioui achtervolgen. Snlah M' Tioui draait zich opnieuw om. In het geharrewar loopt Renard op het
mes van M' Tioui • Guy Renard is dodelijk getroffen in de hartstreek. Salah M' Tioui wordt gearresteerd en beschuldigd van "het toebrengen van slagen en verwondingen, maar zonder het inzicht te doden". Hij kreeg de maximumstraf van vijf jaar gevangenisstraf.
Enkele opmerkingen bij dit tragisch gebeuren. De BDRI-bewakers hebben illegaal gehandeld privé-bewakers mogen alleen preventief dus niet repressief optreden. Jolly' had dus niet de bevoegdheid om samen met de spoorwegpoli tieman Vanderhoeven een identiteitskontrole te doen. Hij had tevens niet de bevoegdheid om de hond op Salah M'Tiouilos te laten. Guy Renard had niet de bevoegdheid om Salah M' Tioui te achtervolgen : dit is een repressieve daad die bovendien plaatsvond op een plaats waar BDRI niet mag op.treden, nl. de centrale wandelgang van het Brusselse Noordstation . Di t wordt bevestigd door het antwoord van minister van Verkeerswezen De Croo op een parlementaire vraag van 13 maart 1987 van Joan Pepermans "de NMBS doet geen beroep op één of andere private firma om de bewaking te verzekeren van het station Brussel-Noord."
Tijdens het proces tegen Salah
is overigens gebleken dat de BDRI haar bewakers niet echt opleidt. Ook de honden blijken niet opgeleid en bovendien agressief, hoewel in het kontrakt tussen de MIVB en BORI staat dat zij afgericht zijn. Indien BORI haar bewakingsopdracht ernstig had opgevat, had Guy Renard nog kunnen leven.
In de marge van de rechtszaak speelden zich merkwaardige taferelen af. Extreem-rechts heeft getracht om politieke munt te slaan uit de hele affaire. Militanten van het Front National, Front de la Jeunesse en Forces Nouvelles waren aanwezig op de bloemenhulde voor en de begrafenis van het slachtoffer en op de gerechtelijke wedersamenstelling van het incident. In hun pamfletten werd de doodstraf voor Salah M' Tioui geëist. Forces Nouvelles heeft overigens in juni '86 een overdruk van het proces-verbaal over het tragisch incident gepubliceerd.
een tweede betreurenswaardig feit is
------------------
pag 32
de werkwijze van Jean-Paul Dumont, de advokaat van de familie Renard. In zijn pleidooi bestempelde hij Noordafrikaanse werkloze jongeren als "een publiek gevaar". Bestaat er in België geen wet tegen het racisme? Tevens heeft hij op 6 januari van dit j aar aan de pers foto' s van de twee dochtertjes van Renard uitgedeeld. Deze stemmingmakerij werd in de wandelgangen van het justitiepaleis door verscheidene advokaten en magistraten "z;,mdermeer wansmakelijk" genoemd.
Men mag niet vergeten dat de opgesomde feiten nooit zouden zijn gebeurd indien er konsekwent tegen de illegale bewaking van BDRI zou zijn opgetreden. Nochtans weet de Algemene Rijkspolitie dat BDRI zonder uitzondering op het verbod van privé-milities openbare plaatsen bewaakt. Zij dringt reeds jaren bij het parket aan om tegen deze illegale privé-bewakingsfirma op te treden. Het is bijgevolg zeer eigenaardig dat BDRI niet wordt vervolgd. Het zal wel toeval zijn dat volgens Wal ter De Bock in De Morgen BDRI voor de gerechtelijke politie van Brussel heel wat delikate opdrachten heeft uitgevoerd, o.m. in verband met de Bende van Nijvel.
Privé-bewakers en ordehandhavers
Privé-bewakers zlJn geen ordehandhavers •
Hun doel is echter gelijkaardig :geen herrie. Pas dan is alles
in orde, letterlijk en figuurlijk. Hun middelen zijn echter verschillend : pri vé-bewakers mogen enkel preventief optreden, ordehandhavers ook repressief. Toch bestaan er kontakten tussen de bewakers van het privé-belang en die van het algemeen belang.
Tussen de privé-bewakers en de ordehandhavers bestaan verplichte informatieve betrekkingen. De rijkswacht en gemeentepoli tie moeten door hen worden ingelicht over de mogelijkheden tot het plegen van misdrijven of over misdrijven die bedreven werden, en over kontakten tussen de pri vé-bewakers en het publiek. Bij aktiviteiten op de openbare weg of in openbare plaatsen moet aan de territoriaal bevoegde rijkswachtbrigades (alsook aan
de plaatselijke burgemeester) de aard van die aktiviteiten worden meegedeeld (aantal bewakers, wapens, voertuigen,
enz. ) • (24) Opnieuw theorie, maar geen praktijk"De uitwisseling van inlichtingen tussen partikuliere
diensten en de politie, waarin is voorzien gebeurt in werkelijkheid niet." (25)
Bovendien bestaan er informele betrekkingen en afspraken tussen de bewakingsfirma' s en de ordehandhavers • Zo'n afspraak werd bijvoorbeeld gemaakt op de algemene vergadering van d~ Internationale Liga der Bewakingsmaatschappijen op 5 oktober 1976 te Brussel. Aan de vergadering werd o.a. deelgenomen door Eduoard Janssens toenmalig direkteur-generaal van de
Algemene Rijkspolitie) en rijkswachtgeneraal Beaurir. De afspraak was dat pl'.ivé-bewakers bij de ontruiming van .fabrieken enkel defensief zouden optreden, en dat een evacuatie enkel door de rijkswacht zou worden gedaan. (26)
Informele kontakten tussen de bewakingsfirma's en de ordehandhavers worden ook mogelijk gemaakt door gewezen ordehandhavers die in een bewakingsfirma belanden. Er zijn zelfs bewakingsfirma's die uitsluitend werken met bewakers met een poli tioneel of mili tair verleden ABECO en Vacuum Cleaner bijvoorbeeld. Waarom? Die personeelsleden moeten niet meer opgeleid worden en sommige ordehandhavers zullen wel eens een oogje dichtknijpen voor deze "old boys".
Ook in de beheersraden en de direkties van bewakingsfirma ' s vindt men gewezen ambtenaren uit de wereld van de ordehandhaving terug. We hebben reeds René Lechat en Maurice Fastrez als oprichters van Group 4 Securitas vermeld. Ook de beheerraad van Wackenhut is reeds de revue gepasseerd. Ri jkswachtkolonel op rust André Bastin is ook beheerder van Wackenhut Belgium geweest.
Nog namen noe~en? Eduoard Janssens : een voormalig parketmagistraat die na een carrière als hoofd van de Algemene Rijkspolitie en kabinetchef van een zestal ministers van Binnenlandse
pag 33
Zaken, juridisch adviseur bij de bewakingsfirma Moni tor werd. De kontroleur werd gekontroleerde ! Monitor bezi t een afwijking op de wet inzake privé-milities, omdat zij als een niet-politieke organisatie wordt beschouwd. Maar haar juridisch adviseur draagt een duidelijk politiek rugnummer. Eduoard Janssens behoort namelijk tot de rechtervleugel van de PSC (ex-CEPIC). Ook in andere middens is hij goed geïntroduceerd. Zo was hij ui tgenodigd op de stichtingsvergadering van het geheime anti-terreur kollege op 27 juni 1983 (28), en superviseerde hij de ordehandhaving tijdens -het Pausbezoek in april 1985. Kortom, een bijzonder man.
Een ander voorbeeld : in 1979 heeft Bernard Geiben in het Groothertogdom Luxemburg een anti-terroristische po-litiedienst opgericht. Later was hij als "director of operations" bij Monitor aktief. Hij zette destijds zijn handtekening op de "shooting certifikaties" van de Monitor-bewakers. Op die certifikaten staat hij vermeld als "moni teur de tir de I' Ecole Nationale de la Police Nationale Française" en "FBI National Academy Shooting Expert".
Om langdradigheid te voorkomen, nog een aantal namen kort vermelden : gewezen politiekommissaris A. Smeyers (Moni tor) , rijkswachtkolonel Albert Turlet (Group 4 Securitas), rijkswachtgeneraal op rust Alex Lorgé (ABECO), de inmiddels overleden rijkswachtkolonel René Mayerus (European Insti tute for Management).
Deze en nog zoveel andere voorbeelden tonen aan dat de verstrengeling met rijkswacht, politie, gerechtelijke politie en zelfs Staatsveiligheid niet mag onderschat worden. Deze personen zijn niet alleen "boegbeelden" van de bewakingsfirma ' s , maar kunnen tevens al tijd van pas komen als er aan "een oude bekende" een dienst kan bewezen worden. Handig, héél handig.
Hand in hand, kameraden
Een aantal leden van politie en rijkswacht beschouwden privé-bewakers als onbetrouwbare amateurs of klusjesmannen. Desalniettemin bestaat er effektieve samenwerking tussen privé-bewakers en ordehandhavers. Een voorbeeld zijn identiteitskontroles die niet zeldp.n gezamenlijk worden gedaan. Het mag niet, maar het gebeurt wel.
Er is ook legale samenwerking. Sinds januari 1987 mogen bewakers van Group 4 Securi tas de handbagage van passagiers van de luchthaven te Zaventem kontroleren (onder supervisie van de luchthavenpoli tie) . Hoewel deze bevoegdheid wringt met de wettelijke bevoegdheden van privé-bewakers, kan het toch door de beugel van de Ministerraad, die hiervoor een speciale ver-gunning verleende.
Ui t een rondschrijven van het parket van de prokureur des Konings aan de politie-kommissariaten in februari 1981, haalden wij een tweede voorbeeld van legale samenwerking. In geval van politie-alarm na een uitzonderlijk ernstig feit, zal de verspreiding van het signalement worden uitgebreid tot twee bewakingsfirma 's, die omwille van hun aantal voertuigen en radiokommunikatiemiddelen waarover zij beschikken, doeltreffend aan de opsporing van geseinde voertuigen kunnen meewerken. Het gaat hier meerbepaald over Group 4 Securi tas en GMIC. Zij lichten via hun eigen alarmcentrale de rijkswacht in.
Een laatste voorbeeld van legale samenwerking : in juni 1976 werd er op de Boelwerf te Temse een escorteschip van de zeemacht gebouwd. De 120 arbeiders die aan dat schip werkten, moesten aan Intergarde-bewakers een pasje van de Staatsveiligheid voorleggen. Maar na een staking door de arbeiders verdwenen de pasjes van de Staatsveiligheid en de bewakers van Intergarde.
Samenwerking met de Staatsveiligheid bestond blijkbaar reeds voor het incident op de Boelwerf • De bewakingsfirma GMIC wordt in een brief dd. 26 november 1946 (periode van de Koude
-------------------
pag 34
Oorlog) van de Antwerpse havensektie van de Staatsveiligheid bedankt voor "de belangrijke hulp en medewerking".
Pri vé-bewakers en ordehandhavers worden soms inderdaad met dezelfde probleemsi tuaties gekonfronteerd. Stakingen bijvoorbeeld. Dikwijls merken stakende arbeiders dat er tussen de aanwezige privé-bewakers en ordehandhavers solidariteit heerst : hand in hand tegen de "herrieschoppers".
Pikant "detail" : we hebben erop gewezen dat in de Revue van de Rijkswacht, haar openbare spreekbuis, bewakingsfirma I s als privé-milities bestempeld worden. Dit is een juist standpunt, want het is overeenstemmend met de wet van 29 juli 1934 inzake privé-milities. Maar in een geheime rijkswachtkursus wordt als typevoorbeeld van een privémili tie "de aktieve stakerspost" vermeld. (28) Nochtans laat de letter van de wet inzake privé-milities niet toe dat stakingspiketten als privé-mili ties worden beschouwd. Of hoe de rijkswacht stiekem tussen de regels van de wet haar obsessie doordrijft.
Een nieuwe wet, een nieuw begin?
Uit wat voorafging is gebleken dat ons land een specifieke wet inzake privé-bewaking nodig heeft. België moet zich beveiligen tegen een industrie die wil beveiligen! Die wet zal niet te vroeg komen, integendeel : de bewakingstrein is al lang vertrokken, zonder afdoende remmen. De overheid wordt dus voor voldongen fei ten gesteld.
De jongste jaren hebben de ministers van Defensie, Binnenlandse Zaken en vooral Justitie zich uitgesloofd om onze ordediensten meer middelen toe te kennen. In het verlengde van dat beleid werd op 4 juni 1986 een wetsontwerp "houdende verscheidene maatregelen ter verhoging van de veiligheid van de burger" ingediend.
Maar liefst zeven terreinen worden in het mammoetontwerp behandeld. Gol heeft vijf terreinen voor zijn rekening genomen pri vacy , gebruik van vuurwapens door de poli tie, ordehand-
having in de justitiepaleizen, wapenen munitieverkoop en beteugeling van kwaadwillige telefoonoproepen . De minister van Binnenlandse Zaken diende twee ontwerpen in : oprichting van een insnp.ktoraat voor de gemeentepolitie en een ontwerp inzake bewakingsfirma 's.
Di t wetsontwerp Gol is een nawee van de kriminele feiten die velen nachtmerries hebben bezorgd : de eee en de zogenaamde Bende van Nijvel. Het ontwerp wil dus nieuwe maatregelen nemen als reaktie op die (voor België) nieuwe kriminele fenomenen. Maar de "oplossingen" zijn vreemd genoeg allesbehal ve origineel meestal werden zi j in de periode 1966-1973 naar voor geschoven (en afgekeurd). Is dit wetsontwerp dan wel als passend antwoord op de nieuwe kriminali tei t bedoeld ? Of. is het enkel vanwege opportunistische overwegingen (de angstpsychose bij de bevolking misbruiken) in het leven geroepen ?
Waarom een wetsontwerp inzake bewakingsfirma 's? Ui teraard zou hierdoor een leemte in de wetgeving kunnen opgevuld worden. Achter het wetsontwerp schuilen echter ook andere bedoelingen. De regering deelde in februari 1986 mee : "in geval van noodzaak, dient er beroep te worden gedaan op de privé-sektor om de bescherming te verzekeren en dit van zodra een wetgeving betreffende de bewakingsen beveiligingsondernemingen zal gestemd zijn". De bedoeling van dit ontwerp is dus niet de bewakingsfirma I s aan banden te leggen, maar haar opdrachten van algemeen belang toe te vertrouwen !
Als de overheidsdeuren inderdaad voor de bewakingsfirma 's worden openge zet, dan vrezen we dat ze meer bevoegdhe-
den zullen krijgen of opeisen. Een evolutie die reeds is begonnen de fouillering door Securitas-bewakers in de luchthaven van Zaventem.
Het wetsontwerp inzake bewakingsfirma's uiteenzetten zou voorbarig zijn, want het is niet zeker of het ooit van kracht zal worden. Toch willen wij op enkele hiaten wijzen geen omschrijving van de bevoegdheden van een privé-bewaker, geen duidelijke om-
-----------------
pag35
schrijving van sankties, het dragen van een uniform wordt niet verboden (zodat zij voor de bevolking nep-agenten blijven), geen onverenigbaarheden voor het personeel (cf. de gewezen leden van de ordediensten in de firma' s) , geen aparte inspektiedienst van de overheid,
Eindkonklusie met de huidige groei van de bewakingsindustrie , de hiaten in het wetsontwerp en de bedoeling van de regering in ons achterhoofd, is het duidelijk dat privé-bewaking een nog belangrijker maatschappijfenomeen zal worden.
Dat belooft !
Geert Cortebeeck
Tabel :Legale Privé-Milities
--------------------------------------
Bewakingsfirma 's die een ui tzondering op het verbod van pri vé-mili ties bezi tten (datum van het Koninklijk Besluit waarbij de uitzondering werd toegekend).
Abeco (4 augustus 1986)
Acrim (28 mei 1986)
Belgavia Security Systems (11 april
1986)
Brink's ZiegIer (4 februari 1987)
GMIC (9 augustus 1985)
Group 4 Securitas (9 augustus 1985)
Intergarde (9 augustus 1985)
Monitor (10 maart 1987)
Prop'sol (2 december 1986)
Seceurop-Belgium (4 augustus 1986)
Securicor Belgium (4 februari 1987)
Vacuunl-Cleaner (5 juni 1986)
13. Wings International (3 november .1987 )
referenties
( 1) BRT -Panorala, lIPr i vé-bewak ingsdi ens ten ". 24 april 1980.
(2) VAN OUTRIVE l'f 1l0e privatisering van het polÜiewezen een sociologisch perspektiefll, Panoptican 3/4 1986, p. 148.
(4) MDRRE l., "Het ontstaan en de groei van de partikuliere politie in de Verenigde Staten", Panoptican, 5/6 1986, p. 244.
(5) DEBISSCHOP l., "Je " •• gt je elke ochtend af : kOl ik vanavond nog thuis 111, De Post, !l/1/1987, p. 18
(6) GROSEMANS A •• "Terrorisle zal weer de kop opsteken", Het Volk, 24/12/1987.
(7) CAPPElLE J., Het labyrint (.et verslag van de parluentaire onderzoekskolllDissie Wyninch), SEVI, 1982, p. 27. Toenlllalig llIinister van Binnenlandse Zaken Moureaux aan de konissie Wynincb (23/11/1980).
(a) SCHMIDr A'f "Private polities", Revue van de rijkswacht, 1978, nr. 4. p. 9 en 14.
(9) Intervie. op 11/3/1987 .et de heer BDGHAERT, adjunkt-adviseur van de Algemene Rijkspolitie.
(I3) Cirkulaire van het ministerie van Binnenlandse Zaken van 15 mei 1981 - ref. :
Mo/117/-DG.
Destijds merkte de overheid dat de zaken uit de hand dreigden te lopen. Vandaar deze cirkulaire, die tot de provinciegouverneurs. de arrondi ssemen ts kommi ss ar i ssen, burgemeesters én de bewakingsfirma's gericht was.
(15) KEPPENS F., llPolitie : een taak van de overheid. Een pleidooi tegen de p.rivatiseringstendens van de politie in België.1! Tekst van de toespraak op het 10de kongres van
de Koninklijke Federatie van KOlllmissarissen en Adjunkt-kommissarissen van Politie in België, p. 7.
(16) Dit werd ons in vertrouwen meegedeeld, maar de referentie van de nota liet deze richtlijnen is ons onbekend.
(lB) Cirkulaire van de gouverneur van de Provincie Brabant van 4/8/1983 - ReL C 3/B.
(20) HERTEN S., !lVan Zwall, Honoris Causa (dossier detectievebureaus)lI, HUIO, 13/12/1984, p. 53
(2l) Voor Meer inforutie over AM! : Willellls J., "1/08 en de wapenfreaks", HALT, jrg. 3, nr. I, bh. 33-34.
(23) In het verleden was Salah M'Tioui door lIilitanten van Front de la Jeunesse aangevallen. Sindsdien voelde hij zich Ilzwak en bedreigd". Daaroll had hij een fles op zak.
(25) Antwoord van Generaal Beaurir aan de KOIIImissie Wyninckx op 4/3/1981. Zie (7).
p. 99.
(26) "Réunion à Bruxelles, de la ligue des Sociétés de Surveillancell, la libre Belgique, 7/10/1976.
(28) De Morgen, 29/10/1981.
Geciteerd in (11), p. 175.
copy2
( 1) BRT -Panorala t IlPri vé-bewakingsd i ens ten ", 24 april 1980.
(2) VAN OUTRIVE l" "0e privatisering van het poli'tiewezen een sociologisch perspektief", Panopticon 3/4 1986, p. 148.
(4) MDRRE L. t "Het ontstaan en de groei van de partikuliere poli tie in de Verenigde StatenII, Panoptican, 5/6 1986, p. 244.
(5) OE8ISSCHOP L., "Je vraagt je elke ochtend af : kOl ik vanavond nog thuis ?lT, Oe Post, 11/1/1987, p. 18
(7) CAPPElLE J., Het labyrint (.et versla9 van de parlelllentaire onderzoeksko.missie Wyninch), SEVI, 1982, p. 27. Toenillalig minister van Binnenlandse Zaken Moureaux aan de kouissie Wyninck, (23/11/1980).
(9) Interview op 11/3/1987 .et de heer BOGHAERT, adjunkt-adviseur van de Algellene Rijkspolitie.
(13) Cirkulaire van het ministerie van Binnenlandse Zaken van 15 mei 1981 - ref. :
Ma/ll7/-0G.
Destijds merkte de overheid dat de zaken uit de hand dreigden te lopen. Vandaar deze cirkulaire, die tot de provinciegouverneurs. de arrondi ssemen tskommi ss ar i ssen, burgemeesters én de bewakingsfirlllals gericht was.
(15) KEPPENS F., I1Politie : een taak van de overhl:id. Een pleidooi tegen de p.rivatiseringstendens van de politie in België." Tekst van de toespraak op het 1ûde kongres van
de Koninklijke Federatie van KOlllissarissen en Adjunkt-kommissarissen van Politie in België. p. 7.
(16) Dit werd ons in vertrouwen meegedeeld, maar de referentie van de nota liet deze richtlijnen is ons onbekend.
(18) Cirkulaire van de gouverneur van de Provincie Brabant van 4/8/1983 - Ref. C 3/B.
(20) HERTEN S., "Van Zwal, Honoris Causa (dossier detectievebureaus)ll, HUIIO, 13/12/1984, p. 53
(21) Voor leer inforutie over AMI : Willns J., "VOS en de wapenfreaksll, HALT, jrg. 3, nr. I, bh. 33-34.
(22) VERLEYEN J., "Veiligheid? Oank u, bewakersll, Pansecurity, 9/1981, p. 17.
(23) In het verleden was Salah M'Houi door .ili tanten van Front de la Jeunesse aangevallen. Sindsdien voelde hij zich Ilzwak en bedreigdIl. DaarOM had hij een lieS op zak.
(25) Antwoord van Generaal Beaurir aan de KOI.issie Nyninck, op 4/3/19Bl. Zie (7),
p. 99.
(26) "Réunion à Bruxelles, de la Ligue des Sociétés de Sl,.lrveillance", la libre Belgique I 7/10/1976.
(28) De Morgen, 29/10/1981.
Geciteerd in (11), p. 175.
schrijving van sankties, het dragen van een uniform wordt niet verboden (zodat zij voor de bevolking nep-agenten blijven), geen onverenigbaarheden voor het personeel (cf. de gewezen leden van de ordediensten in de firma' s) , geen aparte inspektiedienst van de overheid,
Eindkonklusie met de huidige groei van de bewakingsindustrie , de hiaten in het wetsontwerp en de bedoeling van de regering in ons achterhoofd, is het duidelijk dat privé-bewaking een nog belangrijker maatschappijfenomeen zal worden.
Dat belooft !
Bewakingsfirma 's die een ui tzondering op het verbod van pri vé-mili ties bezi tten (datum van het Koninklijk Besluit waarbij de uitzondering werd toegekend) •
Abeco (4 augustus 1986)
Acrim (28 mei 1986)
Belgavia Security Systems (11 april
1986)
Brink's Ziegler (4 februari 1987)
GMIC (9 augustus 1985)
Group 4 Securitas (9 augustus 1985)
Intergarde (9 augustus 1985)
Monitor (10 maart 1987)
Prop'sol (2 december 1986)
Seceurop-Belgium (4 augustus 1986)
Securicor Belgium (4 februari 1987)
Vacuunl-Cleaner (5 juni 1986)
Wings International (3 november .1987 )
( 1) BRT -Panorala t IlPri vé-bewakingsd i ens ten ", 24 april 1980.
(2) VAN OUTRIVE l" "0e privatisering van het poli'tiewezen een sociologisch perspektief", Panopticon 3/4 1986, p. 148.
(4) MDRRE L. t "Het ontstaan en de groei van de partikuliere poli tie in de Verenigde StatenII, Panoptican, 5/6 1986, p. 244.
(5) OE8ISSCHOP L., "Je vraagt je elke ochtend af : kOl ik vanavond nog thuis ?lT, Oe Post, 11/1/1987, p. 18
(7) CAPPElLE J., Het labyrint (.et versla9 van de parlelllentaire onderzoeksko.missie Wyninch), SEVI, 1982, p. 27. Toenillalig minister van Binnenlandse Zaken Moureaux aan de kouissie Wyninck, (23/11/1980).
(9) Interview op 11/3/1987 .et de heer BOGHAERT, adjunkt-adviseur van de Algellene Rijkspolitie.
(13) Cirkulaire van het ministerie van Binnenlandse Zaken van 15 mei 1981 - ref. :
Ma/ll7/-0G.
Destijds merkte de overheid dat de zaken uit de hand dreigden te lopen. Vandaar deze cirkulaire, die tot de provinciegouverneurs. de arrondi ssemen tskommi ss ar i ssen, burgemeesters én de bewakingsfirlllals gericht was.
(15) KEPPENS F., I1Politie : een taak van de overhl:id. Een pleidooi tegen de p.rivatiseringstendens van de politie in België." Tekst van de toespraak op het 1ûde kongres van
de Koninklijke Federatie van KOlllissarissen en Adjunkt-kommissarissen van Politie in België. p. 7.
(16) Dit werd ons in vertrouwen meegedeeld, maar de referentie van de nota liet deze richtlijnen is ons onbekend.
(18) Cirkulaire van de gouverneur van de Provincie Brabant van 4/8/1983 - Ref. C 3/B.
(20) HERTEN S., "Van Zwal, Honoris Causa (dossier detectievebureaus)ll, HUIIO, 13/12/1984, p. 53
(21) Voor leer inforutie over AMI : Willns J., "VOS en de wapenfreaksll, HALT, jrg. 3, nr. I, bh. 33-34.
(22) VERLEYEN J., "Veiligheid? Oank u, bewakersll, Pansecurity, 9/1981, p. 17.
(23) In het verleden was Salah M'Houi door .ili tanten van Front de la Jeunesse aangevallen. Sindsdien voelde hij zich Ilzwak en bedreigdIl. DaarOM had hij een lieS op zak.
(25) Antwoord van Generaal Beaurir aan de KOI.issie Nyninck, op 4/3/19Bl. Zie (7),
p. 99.
(26) "Réunion à Bruxelles, de la Ligue des Sociétés de Sl,.lrveillance", la libre Belgique I 7/10/1976.
(28) De Morgen, 29/10/1981.
Geciteerd in (11), p. 175.
Accueil 
La